Sałata przybyła do Polski razem z pochodzącą z Włoch królową Boną. To delikatne warzywo nie od razu przypadło ówczesnym do gustu i dopiero wraz z upływem czasu zaczęło zyskiwać na popularności, choć początkowo raczej jako ciekawostka na stołach jaśnie wielmożnych. Dziś świeżą sałatą raczymy się nader chętnie niezależenie od pory roku i tak naprawdę trudno wyobrazić sobie bez niej współczesną kuchnię.
Sałata należy do grupy warzyw liściowych, a te jak wiadomo, najlepiej smakują krótko po zebraniu. Podaje się ją na wiele sposobów. Doskonale łączy się z innymi warzywami, tworzy wyjątkowo dobrane połączenie z serami, pasują do niej i śmietana i oliwa, jak również przyrządzone na ich bazie aromatyczne sosy. Serwując sałatę, należy pamiętać, że miesza się ją z sosem przed samym podaniem, najlepiej już na stole. Listki sałaty dodaje się też do kanapek i dekoruje nimi półmiski z wędlinami. Szczególnie ciekawie prezentują się i smakują wymieszane ze sobą różne odmiany sałat. Przyjmuje się, że najwartościowsze pod względem odżywczym są odmiany o liściach intensywnie wybarwionych: ciemnozielone, brązowe i czerwone.
Ze względu na bardzo krótki okres wegetacji i niewielkie wymagania co do gleby sałata jest warzywem uprawianym na skalę towarową. Jakkolwiek szczęśliwi posiadacze własnego kawałka ziemi, w tym liczne rzesze działkowców hodują ją na własne potrzeby i właściwie trudno w sezonie wiosennym i letnim znaleźć ogródek bez chociażby kilku główek zielonej sałaty. Zdecydowanie najsmaczniejsza i zarazem najzdrowsza jest sałata gruntowa produkowana zgodnie ze standardami rolnictwa ekologicznego.
Oprócz najpopularniejszej w Polsce delikatnej sałaty masłowej spotyka się inne ciekawie smakujące i pięknie wyglądające odmiany, takie jak sałata krucha, rzymska, lodowa, lollo, radicchio, czy sałata dębolistna. Niezależnie jednak od odmiany, wszystkie one należą do warzyw wyjątkowo nietrwałych i nie znoszą dłuższego przechowywania. Dlatego po przyniesieniu sałaty do domu najlepiej trzymać ją w lodówce w komorze do przechowywania warzyw. Byle jak najkrócej, pamiętając, że wraz z upływem czasu sałata traci nie tylko na walorach smakowych, ale i odżywczych.
Sałata składa się głównie z wody i właśnie dlatego jest warzywem wyjątkowo niskokalorycznym. 100 g zielonych listków liczy zaledwie 15 kcal. Ze względu tak niską kaloryczność, ale i z powodu zawartego w niej cennego błonnika regularne spożywanie sałaty zaleca się wszystkim zmagającym się z nadwagą. Przy tym warto nadmienić, że nie ma żadnych ograniczeń co do ilości – można jeść do woli, co w przypadku diety redukcyjnej jest rzadkością.
Swój lekko orzeźwiający smak sałata zawdzięcza dwóm kwasom — cytrynowemu i jabłkowemu.Jakie witaminy ma sałata? Znajdujemy tu wszystkie witaminy, z wyjątkiem witamin D i K. Jest ona też bogata w sole mineralne, takie jak potas, jod, karoten, wapń, magnez, fosfor, fluor, kobalt, mangan, cynk czy też miedź. Ponadto jako typowe warzywo liściowe wyróżnia się wysoką zawartością kwasu foliowego, który chroni płód przed wadami rozwojowymi, i z tego powodu powinna znaleźć się na stole każdej kobiety planującej zajście w ciążę.
Piękny zielony kolor zawdzięcza sałata zawartości cennego chlorofilu, który jak wykazują badania, chroni organizm człowieka przed zachorowaniem na raka i zapobiega przedwczesnemu starzeniu się. Ze względu na obecność witamin z grupy B zielone listki sałaty działają jak tonik na układ nerwowy i poleca się je na podreperowanie nadszarpniętych nerwów. Sałata wykazuje również właściwości moczopędne i ułatwia pozbycie się nadmiaru wody z organizmu, oraz usuwa obrzęki. Spożywana regularnie działa korzystnie na pracę układu trawiennego i przyczynia się do podniesienia odporności. Zawartość luteiny i zeaksantyny sprawia, że chroni oczy seniorów, zapobiegając pojawieniu się zmian zwyrodnieniowych plamki żółtej oka.
Jak widać, sałatę warto jeść, bo dodaje zdrowia i urody. Odpowiednio podana jest pyszna, a co więcej, można się nią bezkarnie delektować bez potrzeby liczenia kalorii. Sałata wprowadza do kuchni świeżość, urozmaicenie i kolor i daje się z łatwością włączyć do codziennego jadłospisu.
